Gramatikal Ölçütlerle Belirlenen Türkiye Türkçesi Ağız Gruplarında Leksik Verilerin Anlamlılığı Üzerine Bir Araştırma

Ağızlar fonetik, morfolojik ve leksik ölçütlere göre sınıflandırılır. Daha önce yapılan sınıflandırma çalışmalarında fonetik ve morfolojik ölçütler kullanılmıştı. Bu yazıda leksik ölçütlerin ortaya koyduğu sonuçlar ile fonetik ve morfolojik ölçütlerin sonuçlarının örtüşüp örtüşmediği araştırılmıştır.

Sonuç:

Bu araştırmada seçilen leksik verilerin dağılımı, gramatikal ölçütlerle belirlenen ağız grupları ile büyük ölçüde uyum göstermiştir. Bu sonuç, hem daha önce yapılan sınıflandırma çalışmasının güvenilirliğini desteklemesi, hem de leksik verilerin sınıflandırma çalışmalarındaki yerini ortaya koyması bakımından önemlidir. Ancak kelimeler kolay taşınabilen, kolay göç edebilen dil birimleri olduğu için leksik ölçütlere dayalı bir sınıflandırmada sınırlar, gramatikal ölçütlerin belirlediği sınırlara göre daha esnek olabilmektedir. Bu sebeple sınıflandırma çalışmalarında leksik ölçütler yalnız değil gramatikal ölçütlerle birlikte kullanılmalıdır.

Leksik ölçütlerin nasıl belirlenmesi gerektiği hususunda teorik bir alt yapının hazırlanmasına ihtiyaç vardır.

Leksik ölçütlerin sınıflandırma ve atlas çalışmalarında kullanılabilmesi için ağızların söz varlığı tam olarak belirlenmelidir. Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü, ağızların söz varlığını temsil etmekten uzaktır. Sözlükte geçen il isimleri, belirli yörelerden hiç malzeme alınmadığını veya çok az alındığını göstermektedir. Doğu Grubu ağızlarına ait malzeme son derece azdır. Bazı kelimeler Sözlük’te yoktur, bazı kelimelerin kullanıldığı yörelerin tamamı tespit edilememiştir. Bazı kelimelerin bütün anlamları Sözlük’te yer almamaktadır. Bu sebeplerle yeni derlemeler yapılarak Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü genişletilmelidir.

Tematik bir ağız sözlüğünün olmayışı, leksik verilerin tespitini zorlaştırmaktadır. Bugün bir kavrama verilen isimleri bulmak için Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü baştan sona taranmak zorundadır ki bu da emek ve zaman kaybıdır. Tematik bir ağız sözlüğü, ağız araştırmaları alanının öncelikli işi olmalıdır.

Yukarıdaki yazı aynı başlık altında yayınlanan makalenin sonuç bölümünden alınmıştır. Makalenin tamamı için aşağıdaki kaynakçayı inceleyiniz.

Kaynakça: Leyla Karahan

Diyalektolog Dergisi, KIŞ WINTER 2013, SAYI NUMBER 7, SAYFA PAGE 1-9

Telif İhlali Bildirimi

Benzer Yazılar

Modern Oğuz Türkçesi Diyalektlerinde Göçüşme

Anadolu Ağızlarında Sınırlama Gösteren Yapılar